Telewerken in de EU: nieuwe kaderovereenkomst op komst

Bent u als werkgever in Nederland gevestigd en heeft u werknemers in dienst die (deels) werken in Nederland, maar wonen buiten Nederland en daardoor ook (deels) werken in een andere lidstaat, bijvoorbeeld België? Kortom, heeft u zogenaamde grenswerkers in dienst die vanuit huis (tele)werken?

Dan wijzen wij graag op de recent tot stand gekomen Kaderovereenkomst, die van invloed is op het toepasselijke socialezekerheidsstelsel voor deze grenswerkers.

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid schreef hierover op 6 juni jongstleden een brief aan de Tweede Kamer. Hieronder bespreken we de belangrijkste thema’s uit deze brief.

De hoofdregel t.a.v. de toepasselijke socialezekerheidswetgeving

Een werknemer valt onder de socialezekerheidswetgeving van de lidstaat waar hij werkt (Verordening 883/2004). Werkt een werknemer in twee of méér lidstaten, bijvoorbeeld deels op het kantoor van de werkgever in de ene lidstaat en deels vanuit huis in de andere lidstaat, dan kan de toepasselijke socialezekerheidswetgeving veranderen. Werkt een werknemer substantieel (ten minste 25%) vanuit de lidstaat waar hij woont, dan valt de werknemer onder de socialezekerheidswetgeving van het woonland.

Voor werkgevers betekent dit dat zij in dat geval in het woonland van de werknemer premies moeten afdragen. Dit kan leiden tot hogere premielasten, maar ook tot een hogere administratieve druk. Voor werkgevers kan dit een reden vormen om terughoudend te zijn ten aanzien van het (laten) thuiswerken van werknemers als zij over de grens wonen.

Transitieperiode

Tijdens de coronaperiode zijn afwijkende regels in het leven geroepen t.a.v. grenswerkers, om te voorkomen dat werknemers die vanuit huis werkten, onder een ander sociaal zekerheidsstelsel kwamen te vallen. Voor de periode tussen 1 juli 2022 en 1 juli 2023 (dat loopt dus bijna af), is vervolgens binnen de EU een zogenaamde transitieperiode afgesproken. Dit, om lidstaten de mogelijkheid te bieden om te komen tot een oplossing voor de vraagstukken met betrekking tot sociale zekerheid voor grenswerkers die vanuit huis (tele)werken.

Kaderovereenkomst

1 juli 2023 komt steeds dichterbij en in dat verband is de Kaderovereenkomst voor structureel telewerken opgesteld. Nederland heeft de Kaderovereenkomst ondertekend. Andere landen die de overeenkomst hebben ondertekend, of hebben aangegeven deze te gaan ondertekenen, zijn:

Duitsland, Zwitserland, Tsjechië, Liechtenstein, België, Luxemburg, Oostenrijk, Slowakije, Ierland, Litouwen, Estland, Noorwegen, Malta, Portugal en Polen.

De Kaderovereenkomst houdt in dat, op verzoek:

• Grenswerkers kunnen telewerken in de woonstaat tot 50% van de totale arbeidstijd, zonder dat dit leidt tot een wijziging van de toepasselijke socialezekerheidswetgeving.
• De overige (minimaal) 50% van de totale arbeidstijd moet fysiek worden gewerkt in de lidstaat waar de werkgever gevestigd is;
• In dat geval blijft de socialezekerheidswetgeving van de lidstaat waar de werkgever gevestigd is dus van toepassing.

Werknemers of werkgevers die gebruik willen maken van de Kaderovereenkomst, kunnen daartoe een aanvraagformulier indienen bij de SVB. Wordt geen aanvraag gedaan, dan gelden de Europeesrechtelijke hoofdregels (zoals in de inleiding omschreven).

Het aanvraagformulier kan per 1 juli 2023 digitaal worden ingevuld en ingediend bij de SVB. De behandeling van aanvragen kan langer op zich laten wachten, zo heeft SVB aangekondigd. Vanaf 1 juli 2024 zou de SVB tot volledige uitvoering in staat moeten zijn.

Andere recente ontwikkelingen

• Tijdelijk telewerken: los van de Kaderovereenkomst, wordt op Europees niveau gewerkt aan een voorstel over de aanwijsregels vanuit de Verordening 883/2004 voor detacheringen: tijdelijk grensoverschrijdend telewerken. Het voorstel houdt in, dat, als aan de voorwaarden voor detachering wordt voldaan, de socialezekerheidswetgeving van de uitzendende lidstaat van toepassing blijft.
• Fiscaliteit: Het kabinet wil bovendien aandacht besteden aan fiscale maatregelen om thuiswerken door grenswerkers te faciliteren.

Wij houden u graag op de hoogte van nadere ontwikkelingen in dit kader. Mocht u vragen hebben over het voorgaande aarzel dan niet alvast contact met ons op te nemen.