Eerste kamer stemt in met de Wet bescherming klokkenluiders

Op 24 januari 2023 heeft de Eerste Kamer ingestemd met de Wet bescherming klokkenluiders. De nieuwe wet vervangt de  Wet Huis voor klokkenluiders uit 2016. De nieuwe wet introduceert nieuwe, meer beschermende maatregelen ten aanzien van zogenaamde ‘klokkenluiders’. Klokkenluiders zijn (veelal) werknemers  die een melding doen omdat zij binnen de organisatie een misstand vermoeden. Met de nieuwe wet is een klokkenluider ook de persoon die inbreuken op het Unierecht (Europees recht), meldt. Klokkenluiders worden door de nieuwe wet beschermd. De inwerkingtredingsdatum is nog niet bekend.

Wij zetten de belangrijkste wijzigingen op een rij.

Uitbreiding kring van beschermden

De kring van beschermden tegen benadeling wordt uitgebreid. Naast werknemers en ambtenaren krijgen bijvoorbeeld zelfstandigen en uitzendkrachten, maar ook personen die de melder bijstaan en die de interne melding behandelen, bescherming.

Benadelingsverbod

Een klokkenluider mag tijdens en na de behandeling van een melding of openbaarmaking van een vermoeden van een misstand niet worden benadeeld. Volgens de nieuwe wet wordt elke vorm van benadeling verboden. De bewijslast bij een benadeling verschuift van de melder naar de werkgever. Melders die zijn benadeeld hoeven niet meer aan te tonen dat zij benadeeld zijn als gevolg van de melding. De werkgever zal moeten aantonen dat de benadeling niets met de melding te maken heeft.

Niet langer verplicht eerst intern te melden

De klokkenluiders hoeven een misstand niet langer eerst intern te melden. Zij kunnen dit ook direct melden bij bevoegde autoriteiten, zoals het Huis voor klokkenluiders, de Autoriteit persoonsgegevens of de Autoriteit Financiële Markten. Deze instanties moeten ook bescherming bieden aan de klokkenluider bij een melding van een (dreigende) misstand.

Strengere eisen aan de interne meldregeling

Er gaan strengere eisen gelden voor de interne meldprocedure, zoals:

·         De melder moet binnen zeven dagen na ontvangst van zijn melding een ontvangstbevestiging krijgen;

·         Binnen maximaal drie maanden na verzending van de ontvangstbevestiging, moet de werkgever de melder informatie verstrekken over de beoordeling en hoe de melding is of wordt opgevolgd;

·         De werkgever moet de identiteit van de melder geheimhouden, tenzij de melder toestemming geeft om zijn identiteit bekend te maken;

·         In de regeling moet worden opgenomen dat de werknemer de melding zowel schriftelijk, mondeling en bovendien ook anoniem kan worden gedaan;

·         De werkgever moet meldingen registreren in een daarvoor ingericht register.

Uitbreiding begrip misstand

De definitie van ‘misstand’ wordt uitgebreid. Ook meldingen van een vermoeden van schending van het Europees recht, en een schending van de interne regels bij de werkgever, zoals gedragscodes en bedrijfsvoorschriften, zullen gaan vallen onder het begrip misstand. Hierbij moet steeds sprake zijn van maatschappelijk belang.

Medezeggenschap

De ondernemingsraad heeft instemmingsrecht voor het wijzigen, vaststellen of intrekken van een klokkenluidersregeling binnen een organisatie. Met de nieuwe wet heeft ook de personeelsvertegenwoordiging een instemmingsrecht voor het vaststellen van de interne meldingsprocedure. Als er geen verplichting bestaat tot het instellen van een ondernemingsraad of een personeelsvertegenwoordiging, dan moet de meerderheid van het personeel instemmen met het vaststellen van de interne meldregeling.

Actiepunten voor werkgevers

De inwerkingtredingsdatum van de wet voor grote werkgevers (ten minste 250 werknemers) is nog niet bekend.  Wel is bekend dat middelgrote werkgevers met 50 tot 249 werknemers tot 17 december 2023 de tijd krijgen om hun interne meldprocedure aan te passen of in te richten. Werkgevers met tenminste 50 werknemers zullen daarom de interne meldregelingen moeten aanpassen in lijn met de nieuwe wet. Wij helpen u hier uiteraard graag verder mee.

Meer weten? Neem dan contract met ons op.