Aanpak coronavirus: een handleiding voor werkgevers in Nederland

Hoe moeten Nederlandse werkgevers omgaan met het coronavirus? Lees in dit artikel wat een werkgever kan of moet doen.

Zorgplicht werkgever

Werkgevers zijn op grond van hun zorgplicht verplicht om een gezonde en veilige werkomgeving te creëren voor hun werknemers. Een werkgever doet er derhalve verstandig aan om voldoende informatie te verkrijgen over het uitbreken van het coronavirus en de (mogelijk) genomen overheidsmaatregelen. Aan de hand daarvan kan de werkgever adequaat reageren op een mogelijke uitbraak van het coronavirus.

Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft op haar website enkele adviezen uitgebracht om verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Wij raden werkgevers aan om de adviezen van het RIVM nauwlettend in de gaten te houden.

Instructiebevoegdheid in het kader van zorgplicht werkgever

Op grond van de algemene instructiebevoegdheid van de werkgever is het mogelijk om werknemers uitdrukkelijk te verzoeken bovenstaande adviezen van het RIVM op te volgen. Verder mag een werkgever op grond van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) vragen aan een werknemer of hij/zij afgelopen tijd een risicogebied heeft bezocht, zoals Italië of China. Immers stelt de werkgever deze vraag om te voldoen aan zijn wettelijke verplichting teneinde een veilige en gezonde werkomgeving te realiseren.

Mag een werkgever een medische test afnemen bij de werknemer?

Mocht er een vermoeden bestaan dat een werknemer besmet is met het virus, dan is het op grond van de Uitvoering Algemene verordening gegevensbescherming (UAVG) voor een werkgever verboden de werknemer hierop te testen. Lees hieronder wat een werkgever dan wel kan doen in geval van een vermoeden van een besmetting.

Thuiswerken

Strikt genomen heeft de werknemer het recht om op het werk te verschijnen, echter in geval van een mogelijke besmetting van het coronavirus heeft de werkgever dwingende redenen om een werknemer naar huis te sturen. Onder meer om te voorkomen dat de werknemer andere werknemers aansteekt. Een werknemer mag uit eigen beweging in beginsel niet uit angst voor besmetting thuisblijven, alleen als daar een gegronde vrees voor bestaat en er sprake is van acuut gevaar.

In geval van een mogelijke besmetting van een werknemer raden wij aan om de betreffende werknemer naar huis te sturen en hem te vragen om thuis te werken. Strikt genomen dient voor thuiswerken een fatsoenlijke thuiswerkplek voorhanden te zijn die voldoet aan Arbowetgeving. Daarnaast moet de werkgever, als sprake is van een mogelijke besmetting van een werknemer, de Arbodienst en/of de bedrijfsarts en de GGD hierover informeren. Indien thuiswerken niet mogelijk is, zou de werkgever ook de werknemer naar huis kunnen sturen zonder dat hij dient (thuis) te werken, uiteraard met behoud van zijn salaris. De werkgever zou een dergelijke maatregel kunnen nemen gedurende de huidige gestelde quarantaineperiode van 14 dagen.

Als een werknemer daadwerkelijk is getroffen door het coronavirus en als gevolg daarvan niet in staat is om te werken, heeft deze werknemer recht op loondoorbetaling bij ziekte.

Zakelijke trips & vakantie

Met betrekking tot zakelijke trips kunnen werkgevers de reisadviezen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken in de gaten houden. Er dient een afweging gemaakt te worden of de trips naar deze regio’s echt noodzakelijk zijn. Daarnaast hebben werknemers zelf de mogelijkheid te weigeren om af te reizen naar een risicogebied, mits de werkomstandigheden niet voldoen aan de normale gezondheids- en veiligheidsvoorwaarden.

Voor wat betreft werknemers die zich op dit moment in de risicogebieden bevinden wegens een zakenreis of omdat zij tijdelijk in dit gebied werkzaam zijn in opdracht van de werkgever, kan het raadzaam zijn de werknemers terug te halen, omdat de situatie daar niet langer meer veilig is.

Wat als een werknemer op vakantie is en niet kan terugkomen naar huis vanwege maatregelen die zijn getroffen m.b.t. het coronavirus? Dan heeft de werknemer in beginsel recht op loon. Dat kan in bepaalde situaties anders zijn. Bijvoorbeeld indien de werkgever de werknemers (schriftelijk) heeft afgeraden om naar een risicogebied te reizen en hem er ook op heeft gewezen dat het mogelijke toch afreizen gevolgen kan hebben voor de loondoorbetaling.

Scholen sluiten

Als de scholen sluiten en kinderen moeten worden opgevangen, dan heeft de werknemer recht op loon, gedurende het zogenaamde calamiteitenverlof. In deze korte periode kan de werknemer elders opvang regelen. Mocht dit niet lukken dan zal verlof of vakantie moeten worden opgenomen in overleg met de werkgever.

Werktijdverkorting UWV

Als een werkgever door het coronavirus zwaar wordt getroffen waardoor er tijdelijk minder werk is, kan de werkgever de werknemers niet verplichten om verlof op te nemen. Een werkgever kan mogelijk wel werktijdverkorting aanvragen bij het Ministerie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Gedurende de werktijdverkorting blijft het loon van de werknemers gelijk. De werkgever betaalt het loon over de gewerkte uren en over de niet-gewerkte uren ontvangt de werknemer een WW-uitkering. Het is niet mogelijk om voor uitzend- of oproepkrachten werktijdverkorting aan te vragen.

Wij houden de situatie nauwlettend in de gaten en houden u uiteraard op de hoogte van eventuele ontwikkelingen. Voor vragen of advies kunt u contact met ons opnemen.